مقايسه فضيلت ابوبكر با فضيلت اميرمؤمنان عليه السلام:
فخررازى در سومين جواب از ادله شيعيان، مقايسه‌اى دارد بين فضيلت خوابيدن اميرمؤمنان در بستر رسول خدا و همراهى ابوبكر در غار و تلاش مى‌كند كه ثابت نمايد كه فضيلت ابوبكر بسيار باارزشتر و برتر از فضيلت اميرمؤمنان عليه السلام بوده است:
والثالث: وإن دلت هذه الحالة على فضل أبي بكر إلا أنه أمر علياً بأن يضطجع على فراشه، ومعلوم أن الاضطجاع على فراش رسول الله (ص) في مثل تلك الليلة الظلماء مع كون الكفار قاصدين قتل رسول الله تعريض النفس للفداء، فهذا العمل من علي، أعلى وأعظم من كون أبي بكر صاحباً للرسول، فهذه جملة ما ذكروه في ذلك الباب.
اگر بودن ابوبكر در غار براى وى ارزش محسوب شود؛ از آن طرف رسول خدا (ص) به على (عليه السلام) دستور داد كه در بسترش بخوابد، روشن است كه خوابيدن در بستر رسول خدا در چنين شب ظلمانى و با وجود اين كه كفار قرش قصد كشتن رسول خدا را داشتند، جان فدا كردن است و اين عمل على (عليه السلام) باارزش‌تر و برتر است از بودن ابوبكر به همراه رسول خدا.
اين تمام چيزهايى است كه آن‌ها در باره اين موضوع گفته‌اند.
الرازي الشافعي، فخر الدين محمد بن عمر التميمي (604هـ)، التفسير الكبير أو مفاتيح الغيب، ج 16، ص 51، ناشر: دار الكتب العلمية – بيروت، الطبعة: الأولى، 1421هـ – 2000م.
و سپس سه دليل براى اثبات ادعايش مى‌آورد كه ما هر سه را به صورت جداگانه بررسى و نقد خواهيم كرد.
ابوبكر در خدمت پيامبر حاضر و علي عليه السلام غائب بود:
وى در نخستين دليل خود مى‌گويد:
الأول: أنا لا ننكر أن اضطجاع علي بن أبي طالب في تلك الليلة المظلمة على فراش رسول الله طاعة عظيمة ومنصب رفيع، إلا أنا ندعي أن أبا بكر بمصاحبته كان حاضراً في خدمة الرسول (ص)، وعلي كان غائباً، والحاضر أعلى حالاً من الغائب.
دليل اول: ما منكر اين نيستيم كه خوابيدن على بن أبى طالب (عليهما السلام) در چنين شب ظلمانى در بستر رسول خدا اطاعت عظيم و مقام بلندى است؛ اما ما مدعى هستيم كه ابوبكر با همراهى رسول خدا در خدمت آن حضرت حاضر بوده است؛ در حالى كه على (عليه السلام) غائب بوده است و فرد حاضر از فرد غائب، برتر است.
پاسخ:
تفاوت اساسى عمل اميرمؤمنان عليه السلام با عمل ابوبكر در اين است اميرمؤمنان عليه السلام به وعده رسول خدا ايمان كامل داشت؛ از اين رو از سر شب تا صبح با خيال راحت و بدون اين كه دچار حزن و اندوه شود، در بستر رسول خدا خوابيد و با وعده‌اى كه رسول خدا صلى الله عليه وآله داده بود، مطمئن بود كه قريشيان نمى‌توانند به او آسيبى برسانند. اين مطلب اوج ايمان و يقين وى را به سخنان و وعده‌هاى رسول خدا ثابت مى‌كند؛ اما ابوبكر به خاطر عدم ايمان و اطمينان به سخنان پيامر خدا و از ترس كفار قريش، دچار حزن و اندوه دائمى شده بود و هر چه رسول خدا او را اين كار نهى مى‌كرد، در او اثرى نداشت و ابوبكر بارها و بارها با بى‌توجهى به فرمان پيامبر خدا اين عمل را تكرار كرد؛ پس عمل ابوبكر با رسول خدا، معصيت و همراه با چندين فعل حرام بوده؛ اما عمل اميرمؤمنان عليه السلام سراسر ايمان و اطاعت بوده است.
آيا معصيت و سرپيچى از فرمان پيامبر خدا، با اطاعت محض از آن حضرت و ايمان و يقين به گفته‌هاى آن حضرت قابل مقايسه است؟
آيا حزن و اندوه دائمى ابوبكر، با شجاعت و دلاورى تك يل رسول خدا، حضرت اميرمؤمنان عليهما السلام قابل مقايسه است؟
بى‌ترديد، جزاء و پاداش اين دو عمل نيز متفاوت خواهد بود، به اميرالمؤمنان به خاطر انجام فرمان رسول خدا و ايمان قوى به وعده‌هاى الهي، پاداش عظيمى تعلق خواهد گرفت؛ اما ابوبكر به دليل عدم توجه به فرامين رسول خدا و عدم اطمينان به وعده‌هاى آن حضرت، مجازات سنگينى در انتظارش خواهد بود.
تفاوت ديگر ميان خوابيدن فضيلت اميرمؤمنان عليه السلام با فضيلت ابوبكر در اين است كه اميرمؤمنان عليه السلام به دستور رسول خدا صلى الله عليه وآله در بسترش خوابيد؛ پس اين عمل آن حضرت اطاعت از فرمان پيامبر خدا است؛ در حالى كه همراهى ابوبكر با رسول خدا به دستور آن حضرت نبوده و بلكه بدون اجازه آن حضرت بوده است. ما اين مطلب را پيش از اين ثابت كرديم.
بنابراين، حضور و يا عدم حضور در خدمت پيامبر مهم نيست، مهم اين است كه چه كسى از فرمان رسول خدا اطاعت و چه كسى سرپيچى كرده است