مُلّامكتبي ده پائين صاحب فتوا شد !!!

درباره‌ي بهره‌مندي از موسيقي و نواهاي موزون حرف و سخن بسيار است. برخي از فرزانگان علوم ديني و مراجع بزرگوار شيعه -با توجه به احاديث و روايات-، موسيقي را مطلقاً حرام دانسته و تفاوتي ميان نواهاي موزون قائل نيستند و شماري فقط موسيقي‌هاي طرب‌انگيز را حرام شمرده‌اند.

از سويي خريد و فروش راديو و تلويزيون تا زماني كه اختصاص به پخش موسيقي و ديگر محرّمات الهي – مانند مدح ستمگران، تحريفات ديني و … – نداشته باشد مجاز بوده، ولي خريد و فروش اسباب و لوازم موسيقي – علاوه بر اينكه مال به حساب نمي‌‌آيند- حرام بوده و در حرمت آنها هيچ قيدي وجود ندارد كه اگر مثلا با آنها نواهاي غيرمطرب نواخته شد خريد و فروششان بلامانع است. پس وقتي خريد و فروش اسباب و آلات اجراي موسيقي حرام باشد و هر كسي حق دارد آنها را بشكند و خراب كند آيا جايي براي توليد و رواج موسيقي باقي مي‌ماند؟!

سؤال: حکم وسائل طرب از قبيل تار،‌ سه تار، سنتور، عود، تنبور، ‌قانون، قيچک، کمانچه، ني، تنبک، دف، پيانو، ويلا، کلارينت، فلوت، هورن، ترومپت و سازهاي کوبه‌اي را بيان فرماييد؟

پاسخ آيت‌الله صافي گلپايگاني:

استفاده و خريد و فروش و ساختن و تعليم و تعلم آنها حرام و خانه‌ها و مؤسساتي که براي اجراء اين برنامه‌ها تأسيس مي‌شود همه خانه فساد است و پولي که از اين راه کسب مي‌شود و اشتغال در اين مراکز همه حرام است و هيئت‌هاي آنها بايد شکسته شود و هر کس که آن را بشکند ضامن نيست. (1)

يك پرسش و پاسخ شنيدني

سؤال: نظر شما در مورد موسیقی چیست و چرا برخی موسیقی را جایز نمی‌دانند؟

حسين محي‌الدين الهي قمشه‌اي:

«خرد جمعی (collective intelligence) در طول تاریخ تا به امروز پیوسته ستایشگر موسیقی به عنوان یکی از بلندترین قله‌های زیبایی و معنویت بوده است و بزرگان جهان به اتفاق گفته‌اند آنچه در خرد جمعی انسانها مطلوب و محبوب است نشانی از محبوبیت و مطلوبیت آن در پیشگاه خدا است. بنابر حدیث پیامبر اکرم هر انسانی بر اساس فطرت به دنیا می‌آید و دین‌ها و آئین‌ها، همه بعد از فطرت قرار می‌گیرند و بنابر آیات مکرر در قرآن فطرت انسان همان فطرت الهی است (فِطْرَةَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا) بنابراین اگر تعارضی میان ظواهر دیانت و تفسیرهای دینی و فطرت آدمی باشد، آن مسموع نیست، زیرا پیامبر اکرم فرموده است: (کلّ ما حکم به العقل، حکم به الشرع)، یعنی آنچه شرع به آن حکم می‌کند، عقل نیز با آن هماهنگ است و همچنین در حدیث دیگر آمده است که پیامبر فرمود (أنَّ العقل رسولٌ من داخل، والرسول عقلٌ من خارج) یعنی عقل آدمی رسول الهی است در درون او و رسول الهی عقل آدمی است در خارج ذات او. شايد بتوان گفت که برخی از علمای دین به سابقه بعضی مجالس ناموزون که موسیقی نیز جزئی از آن بوده است در تحریم آن مجالس سخن گفته‌اند و آنرا مجلس غنا نام نهاده‌اند و ای بسا که این تحریم مشمول همانگونه مجالس است.» (2)

چند نكته درباره‌ي پرسش و پاسخ فوق

* نمي‌دانيم از كي تا حالا مُلّامكتبي ده پائين صاحب فتوا شده و در امور ديني و شريعت آسماني اظهار لحيه مي‌كند؟! جدّاً زمانه‌ي غريبي است! برخي براي مطرح شدن خودشان مسأله‌اي – از نوع بالا- طرح مي‌كنند و سپس با بكارگيري واژه‌هايي كه نشانگر فضل و درايت است به پاسخ آن مي‌پردازند – تا از اين طريق به آرزوهاي خود برسند–  وگرنه از فحواي كلام سائل پيداست كه با مسائل ديني بيگانه نيست و كسي كه مي‌داند چه بزرگاني موسيقي را جايز نمي‌دانند چرا از خود آنان علّت حُرمَت را جويا نمي‌شود و از كسي كه فرسنگ‌ها با آبادي فاصله دارد مي‌پرسد؟!

* ما در شهري زندگي مي‌كنيم كه مردمش به پول زورگيري و رشوه مي‌گويند: «حقّ و حساب» و كسي كه فاتحه‌ي دين را سرپايي مي‌خواند خود را «محيي‌الدين» قلمداد مي‌كند.

* مُلّامكتبي به جاي آنكه در پاسخ به پرسش بگويد نصوص معتبري در حُرمَت موسيقي وارد شده كه اطلاق دارد و مجتهد نمي‌تواند در مقابل نص اجتهاد كند و حكم خدا را وارونه جلوه دهد، از خرد جمعي گفته و آسمان و ريسمان به هم بافته است.

* اگر مُلّامكتبي واژه‌ي فرنگي (collective intelligence) را بكار برده تعجب نكنيد، مگر نمي‌دانيد حضرت آقا! دروس فقه و اصول خود را در حوزه‌هاي علميه‌ي فرنگ نزد استوانه‌هاي علم و … مستر … و ميسينر … گذارنده و پس از ملّبس شدن به كراوات و پوتين، بر مَسند تريبون آزاد تكيه زده است و از باب: «مَنْ كَثُرَ كَلامُه قَلَّ عَقْلُه» روز و شب به حرّافي اشتغال دارند!

* مُلّامكتبي چون به رمز سخن رانده، ناگزير از رمزگشايي سخنان ايشان هستيم:

خِرَد جمعي: كنايه‌اي است از اين كه مُلّامكتبي عقل كلّ است.

در طول تاريخ …: از دوران نوجواني و جواني‌ام تا به حال !!

ستايشگر موسيقي: نوازنده‌ي سه تار و غيره.

بلندترين قله‌هاي زيبايي و معنويت: وقتي نوازندگان و خوانندگان زيباروي بر روي صحنه حاضر مي‌شوند.

بزرگان جهان: من و امثال من، نه پيامبران الهي و نه عالمان و حكيمان خداترس و نه فقيهان و مراجع شيعه.

آنچه در خِرَد جمعي انسان‌ها: چون مُلّامكتبي قائل به وحدت وجود است فرقي ميان خود و خدا نمي‌داند. هر چه او دوست دارد مي‌داند كه خدا هم آن را دوست دارد.

دين و آئين‌ها همه بعد از فطرت قرار مي‌گيرند: رجوع كنيد به دلتان. كاري به دين نداشته باشيد.

آيا مكّرر در قرآن: يك آيه در قرآن.

اگر تعارضي ميان ظواهر ديانت … و فطرت آدمي: چون نمي‌شود در جامعه‌ي اسلامي ديانت را انكار كرد، نخست بايد ديانت را به ظاهر و باطن تقسيم نمود و خود را اهل باطن دانست. سپس ظواهر ديانت را كه همان اصل و اساس دين است، كنار گذاشت.

تعارض ميان ظواهر ديانت … و فطرت: فطرت آدمي با موسيقي و لعبتان سيمين تن و زر و زور و تزوير … سازگار بود و با حدود و مرزهاي ابلاغ شده از سوي فرستادگان الهي در تعارض است.

كلّ ما حَكَم بِهِ العَقْل: فرمايش ابن‌عربي و يا جلال‌الدين محمد رومي و يا امثالهم مي‌باشد. آنها ادّعاي خدايي مي‌كردند، لااقل شما آنها را به عنوان پيامبر بپذيريد.

كلّ ما حَكَم بِهِ العَقْل: يعني هر چه ما گفتيم شارع بايد همان را تصديق كند. اگر قائل به وحدت وجود شديم، اگر قائل به عدم امكان معاد جسماني شديم، اگر قائل به حِلّيت موسيقي شديم، اگر شاهدي را در برگرفتيم، اگر آيات الهي را بر هر چه خواستيم تأويل كرديم …، شرع بايد منطبق بر آنها باشد.

يعني آنچه شرع به آن حكم مي‌كند: شرعي كه مُلّامكتبي آن را نزد استادان عارف‌نما آموخته است.

در حديث ديگر آمده است: كاري به سند و مأخذ آن نداشته باشيد و از مُلّامكتبي دربست بپذيريد.

مجالس ناموزون: مجالسي كه در آن‌ها رقص سماع عارفان نيست. مجالسي كه عقلا! و عرفا در آن حضور ندارند.

ما در يك كلام، به حسين‌خان الهي قمشه‌اي مي‌گوييم:

در شرائطي كه هستيم: «لك دينك و لنا ديننا» و يا «لكم دينكم ولي دين». والسّلام.

(1) سايت خبرآنلاين به نقل از مركز خبر حوزه علميه‌ي قم،  http://www.khabaronline.ir/detail/118452

(2) http://www.drelahighomshei.com/64.aspx، سؤال شماره‌ي 12.