نصیحت مولا علی علیه السلام به طلحه و زبیر

امیرالمومنین علیه السلام برای منصرف کردن طلحه و زبیر از جنگ، نامه ها و پیام هایی را برای ایشان فرستادند. در نامه ای فرمودند: ای طلحه! و ای زبیر! ای دو مرد کهنسال! از این اندیشه فاسد و از این تصمیم خطرناک برگردید! و از این ماجراجوئیها و بهانه سازی ها دست بردارید! و از جنگ و خونریزی بپرهیزید!

طلحه! زبیر! شما امروز تنها از عار و ننگ می ترسید، ولی اگر از گفته من پند نگیرید، فردای قیامت عار و ننگ توأم با آتش سوزان جهنم دامن گیر شما خواهد گردید.(1)

همچنین هنگام رويارويى حضرت أمير عليه السّلام با اهل بصره در كارزار جمل، با صدايى بلند زبير را فراخوانده و فرمود: اى أبا عبد اللَّه نزد من بيرون آى، زبير همراه طلحه نزد آن حضرت آمدند، پس روى به آنان نموده و فرمود: بخدا سوگند شما دو نفر و صاحبان علم از آل محمّد و نيز عائشه همه و همه نيك مى‏دانيد كه تمامى أصحاب جمل در لسان رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله لعن شده‏اند، و هر كه نسبت افترا به پيامبر بندد از رحمت حقّ محروم بماند. آن دو گفتند: چگونه چون مائى كه از أصحاب بدر و اهل بهشتيم ملعون هستيم؟

حضرت فرمود: اگر من تصديق ميكردم كه شما اهل بهشتيد هرگز تن به جنگ با شما نمى‏دادم، زبير گفت: مگر حديث سعيد بن عمرو بن نفيل را نشنيده‏اى كه از رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله نقل نموده كه فرمود: «ده نفر از افراد قريش اهل بهشتند»؟ حضرت فرمود: اين حديث را از عثمان شنيدم كه در ايّام خلافت خود نقل مى‏كرد.

زبير به او گفت: آيا گمان مى‏كنى بر پيامبر دروغ بسته است؟ حضرت فرمود: من هيچ نمى‏گويم تا تك تك آن افراد بهشتى را نام ببرى، زبير گفت: أبو بكر، عمر، عثمان، طلحه، زبير، عبد الرّحمن بن- عوف، سعد بن ابى وقّاص، أبو عبيدة بن جرّاح و سعيد بن عمرو بن نفيل.

حضرت فرمود: نه نفر را نام بردى، دهمى كيست؟ زبير گفت: دهمى شما هستيد.

حضرت به او فرمود: تو خود با اين حديث اعتراف نمودى كه من اهل بهشتم، ولى من به آنچه نسبت به خود و يارانت قائلى منكرم و با بهشتى بودن شما مخالفم. زبير گفت: آيا فكر مى‏كنى كه سعيد بر پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله دروغ بسته است؟ حضرت فرمود: من تنها فكر نمى‏كنم بلكه بخدا سوگند به اين مطلب يقين دارم.

و افزود: بخدا سوگند كه برخى از اين ده نفر را كه نام بردى جايگاهشان به روز قيامت در تابوتى قرار گرفته و آن در گوشه‏اى از چاهى عميق در پائين‏ترين درجات دوزخ مى‏باشد، و در سر آن چاه سنگى است كه چون بخواهند زبانه آتش دوزخ شعله‏ور گردد آن سنگ را كنار مى‏كشند، و از شدّت حرارت آن چاه آتشهاى جهنّم شعله‏ور گردد!. من اين حديث را از خود پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله شنيدم، و اگر دروغ گويم خداوند مرا به شما غالب و مظفّر نگرداند و خون مرا به دست شما بريزد، و اگر راست مى‏گويم خداوند مرا ظفر و نصرت داده و هر چه زودتر ارواح شما و أصحاب و يارانتان را به آتش نزديك كند! زبير با شنيدن اين سخنان با ديده‏اى گريان به سوى يارانش بازگشت! (2)

اما چه سود از این اشک ها که زبیر به جنگ مقام ولایت رفته و در مقابل امام زمان خود شمشیر کشیده و راه طغیان در پیش گرفته بود. آن کس که به جنگ ولی خدا برود به جنگ خدا رفته است و مورد غضب خدا قرار میگیرد: «وَ مَن یَحلِل عَلَیهِ غَضَبي فَقَد هَوی» (طه/81)

اسناد:

(1) شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ج3ص122، الامامة و السیاسیة 65 ط مصطفی محمد ترجمه تاریخ ابن اعثم 173

(2) کتاب سلیم بن قیس هلالی