از پیامبر ایرانی تا شباهت نمادهای “مکتب ایرانی” با میترائیسم
از پیامبر ایرانی تا شباهت نمادهای “مکتب ایرانی” با میترائیسم
در حالی که در عصر قبل از زرتشت میترائیسم(Mithraism) یا مهرپرستی در فلات ایران رایج بود و رسم جشن گرفتن شب اول دی – شب چله – که طولانی ترین شب سال است که تا صبح بیدار می ماندند و منتظر ظهور خورشید می شدند، استفاده از برخی اسامی و مفاهیم شبیه این آیین در دولت نهم و دهم، کارشناسان تاریخ ایران باستان را به تامل وا داشته است.
یکی از این کارشناسان با تشریح این نمادها در یادداشتی می نویسد:
مهرپرستان معتقد بودند مهر قبل از خورشید ظهور میکند و با مبارزه علیه دروغ و بی عدالتی مقدمه ظهور خورشید می شود .
Eildaواژه یلدا – – از زبان آرامی اخذ شده و به معنای تولد، ظهور و قیام است. همین واژه به انگلیسی راه یافته و به -Yele تبدیل شده است. در سالهای دور مهرپرستی یا میترائیسم به سراسر آسیا و سپس روم و اروپا یعنی از شرق به غرب گسترش یافت و بر زرتشت، یهودیت و مسیحیت تاثیر گذاشت.
مسیحیت برای مبارزه با آن تمامی نمادهای مهرپرستی را مسیحی نمود و مثلا روز یکشنبه (Sunday) یعنی روز خورشید را که در فارسی باستان روز خوره یعنی روز خورشید یا روز ظهور مهر قلمداد می شد در مسیحیت تبدیل به روز تولد و تعمید عیسی مسیح گشت.
در ادبیات عرفانی چه گرایش شافعی قرون چهاردهم تا دهم هجری و چه گرایش شیعی تاثیر فراوانی از مفاهیم مهری همانند چله نشینی، خورآباد (خرابات) سیمرغ، هفت آسمان ،می، آب حیات ، راز ورزی و مغان؛ پیر دیر، سروش، کوه قاف و البرز دریافت نموده است.
برخی هم ظهور مهر و خورشید را با ظهور امام زمان ( علیه السلام) مساوی فرض کرده اند . اما بیشتر مفهوم مینوی-اشراقی که محبت و فیض الهی است مورد استفاده قرار گرفته است.
اما جالب اینجاست که واژه های مهر و خورشید و مفاهیم اصیل این اندیشه ایرانی در دولت نهم و دهم به خوبی دیده میشود. مهرورزی، مسکن مهر، صندوق مهر امام رضا(ع)، پیمان گرفتن از یاران، ستاد یاران خورشید، نشریه آفتاب حسن، دوستی شدید با هم پیمانان و دشمنی شدید با پیمان شکنان، رنگ قرمز، گسترش عدالت، دستگیری از محنت کشیدگان و بی خانمان ها و سرکشی مرتب به جای جای ایران زمین، همیشه بیدار بودن.
اما آیا می توان بین مهرپرستی به مانند یک اندیشه کهن ایرانی و رخدادهای دولت نهم و دهم رابطه برقرار کرد؟ اگر واژه مکتب ایرانی به کار برده نمی شد و اگر سایت خبرگزاری میراث فرهنگی “مهر” را پیامبر معرفی نمی کرد و اگر پیمان کتبی از وزرا اخذ نمی شد، می توانستیم تردید یا نگاه انتقادی این نوشتار را کمی به سخره بگیریم.(خبرگزاری میراث فرهنگی میگوید مهر در ۲۰۰ قبل از میلاد در ایران زاده شد و پیامبر ایرانیان بود. البته سندیتی بر این ادعا نیست .مهر یک اسطوره است.)
البته نگارنده آن را نشانه هوش و ذکاوت و بهره جویی از اندیشه کهن ایرانی می داند، همچنان که برخی از شعرا ی عارف همچون حافظ ، عطار ، جامی و مولوی از نمادها و فرهنگ مهرپرستی در تعمیق فرهنگ و معافی عرفان اسلامی بهره جستند.
به اوستا – سروده مهرشیت، کرده یکم، فراز چهار نگاه کنید:
یعنی مهرایزد که مالک و مسئول ایرانیان است، برای همکیشان مسکن و خانمان و همراه با گسترش دوستی بین آنان، تامین می کند.
ایزد مهر بنا به سروده های اوستا بیش از هر چیز به عدالت گرایش دارد. ولی در اروپا بیشتر نماد رمز و راز است که بعدها فراماسونرها از ترتیبات هفت گانه آیین مهر بهره جستند. ایزدمهر ار مسئولان و فرشتگان و ایرانیان پیمان می گیرد . هرکس بر پیمان استوار بود، مورد رحمت است و هرکس پیمان شکنی کند، عقوبت سخت می بیند. او صفت خدایی همیشه بیدار را دارد، هرگز نمی خوابد. چشم باز دارد تا عدالت را اجرا کند.
ایزد مهر چابک و تیزرو است و سراسر ایران زمین را در می نوردد و هر دشمنی و کژی و دروغ و بی عدالتی را با ضربه مهیب پاسخ می دهد.
آیین مهرپرستی تا پایان قرن یازدهم هجری قمری کمابیش در فرهنگ و شعر و معماری و روابط اجتماعی زنده بود کم کم به فراموشی سپرده شد و جز چند فرقه صوفیه و چند خرابه و مهرابه اثری از آن در ایران نیست.
متن کامل را ادامه بخوانید.
یلدا، میترائیسم و دولت دهم!
ارسلان سلیمی
گرامی داشت شب یلدا متعلق به عصر قبل از زرتشت است زمانی که میترائیسم(Mithraism) یا مهرپرستی در فلات ایران رایج بود و در شب اول دی – شب چله – که طولانی ترین شب سال است همگی جشن می گرفتند و تا صبح بیدار می ماندند و منتظر ظهور خورشید می شدند. مهرپرستان معتقد بودند مهر قبل از خورشید ظهور میکند و با مبارزه علیه دروغ و بی عدالتی مقدمه -ظهور خورشید می شود .
Eildaواژه یلدا – – از زبان آرامی اخذ شده و به معنای تولد، ظهور و قیام است. همین واژه به انگلیسی راه یافته و به -Yele تبدیل شده است. مهرپرستی یا میترائیسم به سراسر آسیا و سپس روم و اروپا یعنی از شرق به غرب گسترش یافت و بر زرتشت، یهودیت و مسیحیت تاثیر گذاشت.
مسیحیت برای مبارزه با آن تمامی نمادهای مهرپرستی را مسیحی نمود و مثلا روز یکشنبه (Sunday) یعنی روز خورشید را که در فارسی باستان روز خوره یعنی روز خورشید یا روز ظهور مهر قلمداد می شد در مسیحیت تبدیل به روز تولد و تعمید عیسی مسیح گشت.
در ادبیات عرفانی چه گرایش شافعی قرون چهردهم تا دهم هجری و چه گرایش شیعی تاثیر فراوانی از مفاهیم مهری همانند چله نشینی، خورآباد (خرابات) سیمرغ، هفت آسمان ،می، آب حیات ، راز ورزی و مغان؛ پیر دیر، سروش، کوه قاف و البرز دریافت نموده است.
برخی هم ظهور مهر و خورشید را با ظهور امام زمان ( علیه السلام) مساوی فرض کرده اند . اما بیشتر مفهوم مینوی-اشراقی که محبت و فیض الهی است مورد استفاده قرار گرفته است.
اما جالب اینجاست که واژه های مهر و خورشید و مفاهیم اصیل این اندیشه ایرانی در دولت نهم و دهم به خوبی دیده میشود. مهرورزی، مسکن مهر، صندوق مهر امام رضا(ع)، پیمان گرفتن از یاران، ستاد یاران خورشید، نشریه آفتاب حسن، دوستی شدید با هم پیمانان و دشمنی شدید با پیمان شکنان، رنگ قرمز، گسترش عدالت، دستگیری از محنت کشیدگان و بی خانمان ها و سرکشی مرتب به جای جای ایران زمین، همیشه بیدار بودن.
اما آیا می توان بین مهرپرستی به مانند یک اندیشه کهن ایرانی و رخدادهای دولت نهم و دهم رابطه برقرار کرد؟ اگر واژه مکتب ایرانی به کار برده نمیشد و اگر سایت خبرگزاری میراث فرهنگی “مهر” را پیامبر معرفی نمی کرد و اگر پیمان کتبی از وزرا اخذ نمی شد و یا رنگ انتخاباتی قرمز نبود، می توانستیم تردید یا نگاه انتقادی این نوشتار را کمی به سخره بگیریم.(خبرگزاری میراث فرهنگی میگوید مهر در ۲۰۰ قبل از میلاد در ایران زاده شد و پیامبر ایرانیان بود. البته سندیتی بر این ادعا نیست .مهر یک اسطوره است.)
البته نگارنده آن را نشانه هوش و ذکاوت و بهره جویی از اندیشه کهن ایرانی می داند، همچنان که برخی از شعرا ی عارف همچون حافظ ، عطار ، جامی و مولوی از نمادها و فرهنگ مهرپرستی در تعمیق فرهنگ و معافی عرفان اسلامی بهره جستند.
کرده دوم :
رنگ پیروان مهر قرمز ارغوانی است که نشانه عشق و چابکی است.
ایزد مهر بنا به سروده های اوستا بیش از هر چیز به عدالت گرایش دارد. ولی در اروپا بیشتر نماد رمز و راز است که بعدها فراماسونرها از ترتیبات هفت گانه آیین مهر بهره جستند. ایزدمهر ار مسئولان و فرشتگان و ایرانیان پیمان می گیرد . هرکس بر پیمان استوار بود، مورد رحمت است و هرکس پیمان شکنی کند، عقوبت سخت می بیند. او صفت خدایی همیشه بیدار را دارد، هرگز نمی خوابد. چشم باز دارد تا عدالت را اجرا کند.(۱) در غارها و در برخی نقاشی ها نمادی از ایزدمهر وجود دارد که با دشنه ای تیز گاوی چاق و چله را می کشد و زندگی و رستنی ها و فراوانی نعمت گسترش می یابد. این گاو نمی تواند همین هیولای اقتصادی باشد؟
ایزد مهر چابک و تیزرو است و سراسر ایران زمین را در می نوردد و هر دشمنی و کژی و دروغ و بی عدالتی را با ضربه مهیب پاسخ می دهد. (۲)
آیین مهرپرستی تا پایان قرن یازدهم هجری قمری کمابیش در فرهنگ و شعر و معماری و روابط اجتماعی زنده بود کم کم به فراموشی سپرده شد و جز چند فرقه صوفیه و چند خرابه و مهرابه اثری از آن در ایران نیست.
۱- نگاه کنید به: تاریخ اساطیری ایران از ژاله آموزگار ص ۲۰
۲- دوش گیمن، دین ایران باستان ، ترجمه رویا منجم ، ص ۳۱۵-۳۲۰
منبع : آینده
Loading...
kheili jalebe be aghle jenam nemiresid ina.ajab ojoobe haee hastan in dolatia.daste goleshoon dard nakone .vaghean ke
به نظرت خیلی متفکری که یه مشت چرند پرند مینویسی واسه مردم؟؟
به مهران مدیری که حسودی میکنی از آیین ایران باستان هم که ایراد میگیری تو بین اینا کجایی آخه؟؟
تو اصلا خودتو جزو دسته آدما محسوب میکنی؟؟
سگ بی همه چیز؟؟