جهت چاپ PRINT و یا دریافت به صورت PDF این مطلب کلیک کنید

پرسش: با وجود این که علی(علیه السلام) اولین کسی است که اسلام آورد. ولی چون ایشان کودک نابالغی بود، ایمان آوردنش تقلیدی بوده است. اما بقیه خلفا که پیرِ ورزیده و جهان دیده و صاحب عقل کامل بوده اند به طور تحقیقی ایمان آورده اند. آیا ایمان تحقیقی آن ها افضل از ایمان تقلیدی علی(علیه السلام) نیست؟
پاسخ: در تاریخ آمده است که علی(علیه السلام) به دعوت پیغمبر خدا(صلی الله علیه وآله) لبیک گفته و اسلام آورده است. این نقل قول، مورد قبول همه فرقه های اسلامی چه شیعه و چه سنی است. حال باید بررسی نمود که آیا پیغمبر(صلی الله علیه وآله) می دانسته است که بر نوجوان نابالغ تکلیفی نیست؟! چنانچه نمی دانسته است، پس نسبت جهل به حضرت پیامبر داده ایم. و اگر با وجود این که می دانسته، تکلیفی بر نابالغ نیست و او را به اسلام دعوت کرده است، پس کار بیهوده و عبثی انجام داده است. در این صورت، نسبت لغو و عبث به ایشان داده ایم. بنابراین در هر دو حالت مرتکب کفر شده ایم، زیرا در قرآن مجید آمده است: (وَما یَنْطِقُ عَنِ الْهَوی إِنْ هُوَ إِلاّ وَحْیٌ یُوحی)؛ پیامبر خدا به هوای نفس سخن نمی گوید: آنچه می گوید: وحی است که به او رسیده است».[۱] .
پس قطعاً پیغمبر(صلی الله علیه وآله) علی(علیه السلام) را لایق، قابل و آماده دعوت می دانسته و زمینه ایمان را در او دیده است که او را به اسلام دعوت نموده است. اگر این زمینه در دیگران بیشتر و بهتر بود، چه بسا آن ها را زودتر به اسلام دعوت می کرد.
از طرف دیگر، نه تنها خردسالی و کم سن و سال بودن، با کمال عقل و اراده منافاتی ندارد، بلکه بلوغ سنی فقط برای احکام شرعیه لازم است و برای امور عقلانی شرط سنی وجود ندارد. بدیهی است که ایمان آوردن نیز از امور عقلانی است. بنابراین ایمان آوردن علی(علیه السلام) در خردسالی از فضایل آن حضرت به شما می رود. همان گونه که قرآن

مجید از زبان عیسی بن مریم ـ طفل تازه به دنیا آمده ـ می فرماید: (قالَ إِنِّی عَبْدُ اللهِ آتانِیَ الْکِتابَ وَجَعَلَنِی نَبِیّاً)؛ به درستی که من بنده خاص خدا می باشم و خداوند کتاب آسمانی و شرف نبوت را به من عطا فرموده است».[۲] .
در آیه دیگری از همان سوره درباره حضرت یحیی می فرماید: (یا یَحْیی خُذِ الْکِتابَ بِقُوَّه وَآتَیْناهُ الْحُکْمَ صَبِیّاً)؛ در کودکی به حضرت یحیی مقام نبوت را بخشیدیم».[۳] .
پس آیا می توان اعطای این فضیلت و مقام به یحیی و عیسی را قبل از رسیدن به سن بلوغ، تقلیدی و تلقینی وفاقد اعتبار دانست؟ یقیناً این گونه نیست، زیرا مطابق آیات قرآن برای آن ها فضیلت محسوب می شود. بنابراین می توان نتیجه گرفت که ایمان آوردن در خردسالی برای امام علی(علیه السلام) نیز فضیلت می باشد.
از طرف دیگر، چنانچه ایمان آوردن سه خلیفه اول از ایمان آوردن علی(علیه السلام) افضل و برتر می بود از پیامبر خدا به دور و بعید است که در مجلسی که ابوبکر، عمر و ابوعبیده جراح در آن حاضر بودند دست بر شانه علی(علیه السلام) زده و فرمود: «ای علی تو اولین مؤمنی هستی که ایمان آوردی و اولین مسلمی هستی که مسلمان شدی و تو برای من، به منزله هارون نسبت به موسی هستی»؟ [۴] .
پیامبری که همه معتقدیم بجز وحی سخنی نمی گوید. (وَما یَنْطِقُ عَنِ الْهَوی إِنْ هُوَ إِلاّ وَحْیٌ یُوحی) و چون حضرت هارون خلیفه بلا فصل حضرت موسی بوده منظور پیامبر(صلی الله علیه وآله) این بوده که حضرت علی(علیه السلام) خلیفه بلا فصل پیامبر(صلی الله علیه وآله) است.
طبری در تاریخ خود به نقل از سعد ابن ابیوقاص، در پاسخ سؤال پسرش می نویسد: «ابوبکر پس از آن که بیش از پنجاه نفر اسلام آوردند، مسلمان شد. عمر نیز پس از اسلام آوردن ۴۵ مرد و ۲۱ زن مسلمان شد». بنابراین می توان گفت که «اسلام

علی(علیه السلام)از «فطرت»، و اسلام آن ها از «کفر و شرک» بوده است. یعنی آن ها از کفر و شرک و بت پرستی بیرون آمده و به اسلام گرویده اند، در حالی که علی(علیه السلام) حتی لحظه ای تمایل به کفر و شرک نداشته است».
به همین دلیل، پیغمبر خدا(صلی الله علیه وآله) می فرماید: «برترین مرد عالمیان در زمان من علی(علیه السلام)می باشد».[۵] .
این حدیث را میرسید علی همدانی ـ فقیه شافعی ـ در کتاب «موده القربی» نقل کرده است. همچنین محمد بن یوسف گنجی شافعی در باب ۲۴ کتاب کفایه الطالب از پیامبر خدا(صلی الله علیه وآله) چنین نقل می کند: «سبقت گیرندگان همه امت ها در ایمان و توحید سه نفر بودند که شرک به خدا نیاوردند. این سه تن علی ابن ابی طالب(علیه السلام) و حبیب نجار ـ صاحب یاسین ـ و حزقیل ـ مؤمن آل فرعون ـ بودند که راست کرداران نیز بودند و علی ابن ابی طالب(علیه السلام)افضل آن ها بود».[۶] .

منابع :

کتاب شهابی در شب