برخي از فتاواي ابن عربي (بخش اول)

امروزه سخن دربارة ابن عربي بسيار است ، بعضي او را واصل به حق و بعضي او را دور از حق معرفي مي كنند ، بعضي او را از عامه و بعضي از خاصه ، نظر شما چيست ؟ بهتر است كه قدري با فتاوي ابن عربي آشنا شويد كه شايد بدين وسيله، به جواب سؤالات خود نزديك شوید.

1– كسي كه نماز خود را حتي از روي عمد ترك كند، قضا ندارد.

«علماء در اين امر اختلاف كردند، لذا بعضي معتقدند كه قضاي نماز بر ترك كننده عمدي نماز واجب است و بعضي قائل هستند كه قضاي نماز بر ترك كننده عمدي نماز واجب نيست و من هم به آن قائل هستم و البته علماي اهل سنت در اين اختلاف ندارند كه او گناهكار است ولي درباره فرد بيهوش، برخي اعتقاد دارند كه بر او قضاي نماز، واجب نيست و من هم به همين قائلم.»[1]

2– پيامبر اكرم صلي الله عليه وآله و سلم غنا گوش مي كردند.

«چون روز عيد روز سرور و خوشحالي و زينت است و در آن روز نفوس، بر طلب بهره مندي و كاميابي شان از نعمتها استيلا و توان دارند و آنها (نفوس) را شرع در آن روز به تحريم روزه، ياري كرده و برايشان دراين روز بازي و زينت مقرر كرده است و در اين روز سياه پوستان حبشي در مسجد رسول صلي الله عليه وآله و سلم[ بازي مي كردند و آن حضرت ايستاده و ايشان را مي نگريست، و عايشه پشت سر آن حضرت ايستاده بود و در اين روز دو ترانه خوان به خانه آن حضرت وارد شدند و در بيت او، ترانه خواندند و آن حضرت مي شنيد و چون ابوبكر صديق هنگامي كه وارد خانه شد و آن دو را مشاهده كرد ـ خواست با آنها تندي كند ـ رسول خدا به او فرمود : اين دو را اي ابابكر واگذار، زيرا امروز روز عيد است.»[2]

3- رو به قبله بودن در هنگام غايط و بول كردن جايز است.

«از اين آداب در باب رو به قبله بودن در هنگام غائط و بول و پشت كردن به قبله، سه مذهب وجود دارد، پس بعضي قائلند كه در هنگام غائط يا بول كردن در هر موضعي كه باشد، رو به قبله بودن جايز نيست و بعضي هم بطور مطلق رو به قبله بودن را جايز مي دانند و من هم به همين قائلم.»[3]

4- نماز جمعه بر مسافر واجب است.

«برخي قائلند كه نماز جمعه بر مسافر واجب مي شود و من هم بدان قائل هستم.»[4]

5- روزه به خوردن و آشاميدن عمدي، قضا و كفاره ندارد.

«هر روزه داري كه از روي عمد بخورد و بياشامد، پس گروهي قائل هستند كه بر او قضاء روزه واجب است …. ولي آنچه من قائلم، اين است كه بر او قضا و كفاره­اي واجب نيست، پس آن روزه را هيچوقت قضاء نمي­كند.[5]

1- «اختلف العلماء فيه، فمن قائل ان العامد يجب عليه القضاء و من قائل لا يجب عليه القضاء و به اقول و ما اختلف فيه احد انه آثم، و اما المُغمي عليه فمن قائل لا قضاء عليه و به اقول … ». (الفتوحات المكيه ج 1 ص 478)

2- انّ العيد، لما كان يوم فرح و زينة و سرور، استولت فيه النفوس علي طلب حظوظها من النعيم و ايدها الشرع في ذلك بتحريم الصوم فيه و شرع لهم اللعب في هذا اليوم و الزينه و في هذا اليوم لعبت الاحابشه في مسجد رسول الله صلي الله عليه و سلم و هو واقف ينظر اليهم عايشه رضي الله عنها خلفه صلي الله عليه و سلم و في هذا اليوم، دخل بيت رسول الله صلي الله عليه و سلم مغنيات فغنتا في بيت رسول الله صلي الله عليه و سلم و رسول الله يسمع و لما اراد ابوبكر الصديق «رضي الله عنه» حين دخل ان يغير عليهما قال له رسول الله صلي الله عليه و سلم، دع هما يا ابابكر فانه يوم عيد، فلما كان هذا اليوم، يوم حظوظ النفس، شرع الله تضاعف التكبير في الصلاة … . (الفتوحات المكّيه ج 1 ص519)

1- … من هذه الآداب في استقبال القبلة بالغايط و البول و استدبارها، فكانوا فيها علي ثلاثة مذاهب، فمن قائل الي انه لا يجوز استقبال القبلة الغائط أو بول اصلا في اي موضع كان و من قائل انه يجوز ذلك باطلاق و به اقول». (الفتوحات المكيه ج 1 ص 385)

2-«فمن قائل ان الجمعه تجب علي المسافر و به اقول». (همان ج 1 ص 458)

3- «من اكل و شرب متعمداً : فقال قوم عليه القضاء …. و الذي اقول به انه لا قضاء عليه و لا كفارة فانه لا يقضيه ابدا … ». (همان ج 1 ص 619)

گردآوری :  روح الله عربشاهي