جهت چاپ PRINT و یا دریافت به صورت PDF این مطلب کلیک کنید

زاد روز فرخنده امام جعفر صادق علیه السلام – سال ۸۳ هجرى قمرى / ۱۷ ربیع الاول

امام صادق علیه السلام در روز جمعه، به هنگام طلوع فجر و به روایتى در روز دوشنبه، هفدهم ربیع‏ الاول سال ۸۳ قمرى دیده به جهان گشود و عالم انسانى را با انوار طیبه خویش تابناک نمود.

پدرش امام باقر علیه السلام وى را به نام عموى نیاکانش جعفر طیار، “جعفر” نام نهاد. حضرت جعفر بن محمد علیه السلام داراى یک کنیه معروف به نام “ابوعبدالله” و دو کنیه غیر معروف به نام ‏هاى “ابواسماعیل” و “ابوموسى” بود. همچنین، داراى القابى چند بود که معروف ‏ترین آن ‏ها عبارت است از: صادق، صابر، طاهر و فاضل.(۱)

شیعیان و محبان اهل بیت علیهم السلام وى را به “صادق آل محمد صلی الله علیه و آله” مى ‏شناسند. زیرا آن حضرت، هرگز سخنى جز راست و درست، چیزى نفرمود. پدر ارجمندش، امام محمد باقر علیه السلام است که نَسَب وى با دو واسطه به امیرمؤمنان حضرت امام علی علیه السلام و با سه واسطه به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله منتهى مى ‏گردد.

مادر گرامى امام جعفر صادق علیه السلام، فاطمه، معروف به “اُم فروه” از زنان نیکوسرشت، نیکوکار و نیکورفتار عصر خویش بود. این بانوى باتقوا و متدین، از جهت فضیلت و منقبت، سرآمد زنان روزگار خود بشمار مى ‏آمد و امام صادق علیه السلام در شأن و مقام وى فرمود: مادرم از زنانى بود که ایمان داشت، تقوا پیشه کرده و نیکوکارى مى ‏نمود و خدا، نیکوکاران را دوست دارد.(۲)

امام جعفر صادق علیه السلام به مدت دوازده سال، حیات با برکت جد گرامى ‏اش امام زین العابدین علیه السلام را درک کرد و از مکتب تربیتى و علمى وى بهره وافر یافت.

همچنین، آن حضرت به مدت ۳۲ سال از وجود شریف پدرش امام محمد باقر علیه السلام برخوردار بود و در تمام رویدادهاى مهم در کنار پدر ارجمندش قرار داشت. مدت امامت امام جعفر صادق علیه السلام، ۳۳ سال و ده ماه (از ذی الحجه سال ۱۱۴ تا ۲۵ شوال سال ۱۴۸ قمرى) بود و در ایام زندگى با برکت خویش با خلافت غاصبانه چند تن از خلفاى اموى و دو تن از خلفاى عباسى به شرح ذیل معاصر بود:

• ۱- عبدالملک بن مروان (۶۵ – ۸۶ ق)
• ۲- ولید بن عبدالملک (۸۶ – ۹۶ ق)
• ۳- سلیمان بن عبدالملک (۹۶ – ۹۹)
• ۴- عمر بن عبدالعزیز (۹۹ – ۱۰۱ ق)
• ۵- یزید بن عبدالملک (۱۰۱ – ۱۰۵ ق)
• ۶- هشام بن عبدالملک (۱۰۵ – ۱۲۵ ق)
• ۷- ولید بن یزید (۱۲۵ – ۱۲۶ ق)
• ۸- یزید بن ولید (۱۲۶ – ۱۲۶ ق)
• ۹- مروان بن محمد (۱۲۶ – ۱۳۲ ق)
• ۱۰- ابوالعباس سفاح (۱۳۲ – ۱۳۶ ق)
• ۱۱- منصور دوانقى (۱۳۶ – ۱۵۸ ق)

گفتنى است که نُه نفر اول از طایفه بنى امیه و دو نفر آخر از خاندان بنى عباس بودند و آن حضرت از هر دو طایفه، سختى ‏ها و بى ‏مهرى ‏هاى فراوانى دید؛ اما چون آن امام بزرگوار در انتهاى دوران خلافت ستم کارانه امویان و در آغاز خلافت فریب ‏کارانه عباسیان مى ‏زیست، فرصت مناسبى بدست آورد تا در زمان انتقال خلافت از یک طایفه غاصب، به طایفه غاصب دیگر و سرگرم شدن آنان به یکدیگر، مکتب اهل بیت علیهم السلام را به مسلمانان بشناساند و زمینه ترویج و تبلیغ این مکتب را مهیا سازد و از این راه، بیشترین بهره را نصیب اسلام و مسلمانان نماید.

آن حضرت با تشکیل حوزه علمیه و تعلیم شاگردانى مبرز، چون هشام، زراره و محمد بن مسلم، تحول شگرفى در جهان اسلام و مذهب شیعه پدید آورد و جهانیان را با اسلام ناب محمدى صلی الله علیه و آله و مکتب حیات بخش اهل بیت علیهم السلام آشنا ساخت.

به همین جهت، وى را پایه گذار مذهب “امامیه” دانسته و شعیان امامى اثناعشرى را “شیعه جعفرى” مى ‏گویند. سرانجام این امام همام، در ۶۵ سالگى به وسیله زهرى که منصور دوانقى، به واسطه عوامل و مزدوران خود در مدینه، به آن حضرت خورانید، مسموم شد و به خاطر شدت زهر، به شهادت رسید. تاریخ شهادت وى، ۲۵ شوال سال ۱۴۸ قمرى مى ‏باشد. امام کاظم علیه السلام به همراه سایر فرزندان امام جعفر صادق علیه السلام، بدن مطهر پدر را پس از غسل، کفن و نماز، در جوار قبر پدر و جدش و عموى پدرش در قبرستان بقیع به خاک سپردند.(۳)

پی نوشت

(۱). تاج ‏الموالید (از مجموعه نفیس)، ص ۴۳؛ الارشاد، ص ۵۲۵ و کشف الغمه، ج ۲، ص ۳۶۹٫
(۲). همان.
(۳). نک: الارشاد، ص ۵۲۵؛ کشف الغمه، ج ۲، ص ۳۶۹؛ زندگانى چهارده معصوم علیهم السلام (ترجمه اعلام الورى)، ص ۳۷۶؛ منتهى الآمال، ج ۲، ص ۱۲۱ و موسوعه الامام الصادق علیه السلام، ج ۱-۲٫

منبع: نرم افزار دایره المعارف چهارده معصوم علیهم السلام