جهت چاپ PRINT و یا دریافت به صورت PDF این مطلب کلیک کنید

شرح بسم الله الرحمن الرحیم

بسم الله الرحمن الرحیم – ترجمه. بنام خداى بخشنده ورحم کننده در دنیا وبخشنده ورحم کننده در آخرت.

شرح بسمله جزء دعا نیست ولى در ابتداى هر امرى مستحب مؤکد است که بسم الله بگویند که در خبر است، کل مر ذى بال لم یبدء فیه ببسم الله الرحمن الرحیم فهو ابتر، یعنى هر کار مهمى که ابتدا به کلمه بسم الله نشود آنکار ناتمام مانده وسر این مطلب آن است که چون این کلمه مبارکه را در ابتداء کارى بخوانیم از خدا استعانت خواسته ایم، پس به یارى خدا آن کار به انجام رسد، واگر ابتدا به این کلمه نکنیم، چون به قدرت خود مغرور شده ایم، اراده ى خدائى به تمامى همراه نباشد وآن کار ناقص ماند

واین ذکر شریف مشتمل است بر سه نام از اسماء خدا، اول الله که اسم ذات، ودر معنى جامع جمیع صفات جمال وجلال مى باشد، دوم رحمن که این نام خاص خدا واز متعلق عام است، که تمام نعمتهاى دنیوى از حسى ومعنوى به برکت این نام شریف به مؤمن وکافر ومخلوقات دیگر مى رسد، سوم رحیم که در معنى عام است که بر غیر خدا هم اطلاق مى شود، واز متعلق خاص است که در آخرت به برکت آن بخشایش ونعمتهاى خدائى فقط به مؤمنین نائل مى شود.

در مجمع البیان از حضرت رضا علیه السلام روایت مى کند، که فرمود آن بسم الله الرحمن الرحیم اقرب الى اسم الله الاعظم من سواد العین الى بیاضها، یعنى بسم الله نسبت به اسم اعظم خدا نزدیکتر است از سیاهى چشم به سفیدى آن، وابن عباس از پیغمبر صلى الله علیه واله وسلم روایت مى کند که چون معلم این کلمه شریفه را به طفل یاد دهد وآن طفل آن را بر زبان جارى کند خدا آن قرائت را براى آن طفل مى نویسد وگناهان پدر ومادر ومعلم او را مى آمرزد، واز ابن مسعود رسیده که هر که بخواهد از زبانیه هاى نوزده گانه جهنم نجات یابد، بسم الله را بخواند که نوزده حرف است – تا هر حرفى از آن براى او سپرى از زبانیه جهنم باشد، ونیز موکلین جهنم نوزده فرشته اند که در آیه ۳۰ وسوره ى ۷۴ مدثر فرماید (علیها تسعه عشر).

اصل – الحمد لله رب العالمین – وصلى الله على سیدنا محمد نبیه وآله وسلم تسلیما – اعراب – الحمد لله. مبتدا وخبر. واللام للاختصاص ومتعلق بالفعل او اسم الفاعل المقدر من افعال العموم – فالظرف مستقر، وقوله – رب العالمین، صفه للتوضیح والمدح. لان اسم الله علم للذات المستور من القلوب والابصار. ولم یکن سبیل الى معرفه کنه ذاته فیوصف برب العالمین الذى یمکن معرفته بهذه الصفه فى الجمله. فان جمیع العوالم واهلها مربوبه تحت ربوبیته. وقد یقال ان الرب والبر الذین هما اسمان لله. وسبیلان الى معرفته. مأتان واثنان بحساب الابجد. ومظهر هما اعنى محمدا وعلیا ایضا مأتان واثنان. وهما مربیان کاملان فى الممکنات وقوله وصلى الله الح جمله – فعلیه بمعنى الدعاء وقوله وسلم ایضا جمله فعلیه معطوفه على الفعلیه قبلها، ترجمه – حمد وستایش خداوندى را سزاست که پروردگار ومربى جهانیان است، واز خداوند درود بر پیغمبر ومهتر دین ما: محمد بن عبد الله صلى الله علیه وآله وسلم وبر خانواده او، وسلام خدا نیز بر ایشان باد.

منبع:

وظائف الشیعه شرح دعاى ندبه

نویسنده: عباسعلى ادیب