« والذین یصلون ما امرالله به ان یوصل و یخشون ربهم و یخافون سوء العذاب » (۲۱/ رعد)
همین مردم با ایمان هستند که به فرمان خدا به کسانی که باید پیوند دوستی نمایند صله و پیوند می کنند و از خدا می ترسند و از شدائد و سختی های روز حساب و قیامت ، بیمناک و ترسانند.
امام رضا (ع) فرمودند:
«رحم ما آل محمد (ص) به عرش الهی متصل بوده و پیوسته می گوید: خدایا رحمت کن کسی که به من صله کرد و جدا و قطع کن هر کس را که صله ما را قطع کند.» (تفسیر جامع/ ج۳/ ص ۴۷۹)
یکی از مهمترین وظایف شیعیان در غیبت امام عصر (ع)، صله و پیوند آن حضرت می باشد .
این صله و پیوند مفهوم وسیعی داشته و در ابعاد متعددی، مصداق پیدا می کند به عبارت دیگر افراد موظف اند با تمامی توانایی ها و امکانات خود در این مسیر قدم بر دارند؛ اعم از جان و مال و امکانات و توانایی های فکری و معنوی و خلاصه هر آن چه خداوند در اختیار آدمی قرار داده است.
مرحوم صاحب مکیال المکارم در کتاب خود بابی را به صله امام زمان (ع) اختصاص داده و به شرح احادیث مربوط به این موضوع پرداخته است .
در مورد صله امام زمان (ع) لازم است بدانیم که :
صله امام(ع) یک امر ضروری و واجب است:
امام صادق (ع) به مفضل بن عمر فرمودند:
«ای مفضل این فریضه ای است که خدای تعالی آن را کتاب خود بر شیعیان واجب نموده ، آن جا که می فرماید : «لن تنالو البرّ حتی تنفقوا مما تحبون » (آل عمران آیه ۹۲) به مقام نیکوکاران دست نخواهید یافت ، تا این که از آن چه دوست می دارید (اعم از جان و مال و … ) انفاق کنید . پس ماییم برّ و تقوی و راه هدایت و در تقوی و دعای مااز خداوند محجوب نمی ماند.»
(مکیال المکارم/ ج۲ /ص ۳۵۴)
انسان به روش های مختلف با امام خود صله می نماید ، بویژه با مال و بخشش مادی:
امام صادق (ع) فرمودند:
«که هیچ چیز نزد خدا از صرف نمودن مال برای امام علیه السلام محبوب تر نیست و بدرستی که خداوند در عوض یک درهم که مؤمن از مال خود بمصرف امام برساند به اندازه کوه احد در بهشت به او عطا می فرماید.» (مکیال المکارم/ج۲/ص۳۵۱)
امام صادق (ع) فرمودند:
«یک درهم که با آن امام (ع) صله شود از دو میلیون درهم در سایر کارهای نیک بهتر است .» (کافی ج۲ ص ۱۵۶)
امام به بخشش و اعطای مردم نیازی ندارد:
امام صادق (ع) ذیل آیه « من ذالذی یقرض الله قرضا حسنا فیضاعفه له اضعافا کثیرة » چه کسی است که به خدا قرضی نیکو دهد تا خداوند عوض آن را چندین برابر بسیار سازد ( بقره/۲۴۵ )
فرمود:
«در مورد صله امام نازل شده است .»
و نیز فرمودند:
«هر کس پندارد که امام به آنچه در دست مردم هست احتیاج دارد کافر است ، جز این نیست که مردم نیازمند این هستند که امام از ایشان بپذیرد . خداوند عزوجل فرموده : از اموال آنها صدقه برگیر زیرا آن ها را به وسیله ی آن پاک و تزکیه می نمایی.» (مکیال المکارم/ج۲/ص۳۵۳)
برای صله مقداری معین و مشخص نشده است:
سفارش گردیده که مؤمن بخشی از دارایی خود را برای امام زمانش (ع) هدیه کند و هر سال به این عمل مداومت نماید ، در این عمل شریف غنی و فقیر و حقیر و شریف و مرد و زن یکسانند الا اینکه ثروتمند به مقدار توانایی اش تکلیف دارد و فقیر به مقدار استطاعت خود مکلف می گردد .
امام صادق (ع) فرمودند:
«یک درهم که امام (ع) به آن صله می شود از کوه احد سنگین تر است.» (اصول کافی/ ج۱ /ص ۵۳۸)
امام صادق (ع) فرمودند:
«صله آل محمد (ص) را از اموال خود وا مگذارید هر که غنی است به مقدار مکنتش و هر کس فقیر است به میزان فقرش پس هر آن که می خواهد خداوند مهمترین خواسته اش را از او بر آورد، باید که آل محمد (ص) و شیعیانشان را به آن چه بیشتر از همه به آن نیاز دارند، صله نماید.» (بشاره المصطفی /۶)
مجازات ترک صله:
از امام باقر (ع) روایت شده که فرمودند:
«هر کس یکسال بر او بگذرد در حالی که از مال خودش کم یا زیاد صله ما را ننماید خداوند روز قیامت به او نظر نخواهد کرد . مگر اینکه خدا از او بگذرد.» (البرهان ۲۹۷/۱)
فضیلت صله در عصر غیبت نسبت به زمان ظهور:
عمار ساباطی می گوید از امام صادق (ع) پرسیدم : کدام یک بهتر است : عبادت پنهانی با امام در دولت باطل، یا عبادت در دوران ظهور حق و دولت آن با امام آشکار از شما ؟
فرمود:
«ای عمار به خدا صدقه در سرّ از صدقه آشکارا بهتر است . همین طور به خدا قسم عبادت شما در پنهانی با امام پنهانتان در زمان دولت باطل و با ترس از دشمنتان و یا در حال متارکه با او بهتر است از کسی که خدای عزوجل در زمان ظهور حق با امام بر حق ظاهر در دولت حق عبادت نماید و عبادت توام با ترس در دولت باطل همچون عبادت و امنیت در دولت حق است.» (اصول کافی/ج۱/ص ۳۳۳)
نیت و اخلاص:
هر نوع صرف مال در موارد فوق الذکر باید به نیت صله امام عصر (عج) انجام پذیرد و اصولا نیت به عنوان مقدمه اعمال در اعتقادات ما جایگاه ویژه ای داشته و نقش آن کاملا تعیین کننده است.
امام سجاد (ع) فرمودند:
«عملی نباشد جز به نیت.» (اصول کافی ج ۳ باب نیت)
پیامبر (ص):
«نیت مؤمن بهتر از عمل اوست و نیت کافر بدتر از عملش می باشد و هر کس طبق نیت خود کار می کند .»
امام باقر (ع) در توضیح روایت فوق فرمودند:
«علتش این است که مؤمن کارهای خیر زیادی را قصد می کند که به انجام آن موفق نمی شود و همچنین کافر نسبت به مقاصد زشت و بدش.»
و در توضیح دیگری امام صادق (ع) فرمودند:
«چون عمل در معرض ریاء بندگان است و نیت خالص برای خداست. نسبت مؤمن از عملش بهتر است و خدا به نیت ثواب می دهد که به عمل ندهد.»
به هر ترتیب همان گونه که اشاره شد شاکله ی تمامی اعمال، نیت می باشد. در مورد صله ی امام عصر (عج) نیز باید نسبت به قصد قلبی و نیت خود توجه زیادی داشته و با دعا به درگاه خداوند و توسل به امام عصر (عج) بخواهیم که نیت هایمان را از هرگونه ریاء و ناخالصی پاک نموده و ضمیر و اندیشه ما را به بهترین و بالاترین نیت ها دلالت نمایند کما این که در ادعیه نیز وارد گشته که:
« واجعل ذالک منا خالصا من کل شک و شبهه و ریاء و سمعة حتی لا نرید به غیرک و نطلب به الا و جهک» (دعای عصر غیبت)
این عقیده ما را خالص گردان از هر شک و شائبه و ریا و خودنمایی و شهرت طلبی، تا اراده نکنیم بدان غیر تو را و نطلبیم به آن جز ذات مقدس تو را.
انواع روش های مصرف صله:
صله امام (ع) در عصر غیبت با صرف مال در مسیری که مورد رضایت امام عصر (عج) بوده و بر اساس اولویت نیاز اجتماع صورت می پذیرد از جمله به شکل چاپ کتابهایی که مربوط به آن حضرت است ، بر پایی مجالس یادآوری آن جناب، دعوت به او، صله شیعیان و دوستانش بخصوص سادات علوی و علمای ترویج کننده شرع مقدس و راویان احادیث ائمه طاهرین و …
راه و روش اجرایی صله امام عصر (عج) بر حسب شرایط و موقعیت های جامعه تغییر می کند لذا یکی از مسئولیت های ما شناسایی این ویژگی ها و به کار گیری ابتکار و خلاقیت در مسیر ابداء و طرح ریزی روش های متناسب با شرایط روز می باشد .
ایجاد فرهنگ صله امام زمان (عج) در خانواده ها:
با توجه به ضرورت و جایگاه والای صله در عصر غیبت و یاری امام زمان (عج) بوسیله ی صرف مال، ترویج فرهنگ آن نیز در خانواده ها امری لازم و واجد اهمیت به نظر می رسد، لذا به عنوان نخستین قدم پیشنهاد می شود هر خانواده به تنهایی و یا با توافق اقوام و بستگان، صندوقی تشکیل داده و به صورت مداوم و مستمر مبالغی را با نیت صله امام زمان(عج) در آن جمع آوری نمایند ، آن گاه با ختصاص وقت و برنامه ریزی حساب شده ، وجوه جمع آوری شده را به مصارف امور ویژه امام عصر(عج) که نمونه هایی از آن قبلا ذکر شد برسانند.
قلک همیاری پدر مهربان:
گروه تحقیق و مطالعه« پدر مهربان »از سالیان پیش در مسیر انجام وظایف و رسالت اعتقادی خود نسبت به امام زمان علیه السلام عرصه ی گسترده تبلیغ را جهت فعالیت های خود برگزیده تا با حضور در مناطق دور و نزدیک به نشر فرهنگ تمسک پرداخته و مردم را به ایجاد پیوند معنوی با امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف ترغیب نماید.
به همین منظور با مشورت و همفکری صاحب نظران علمی و دینی طرح ها و برنامه هایی را تهیه و تدوین و در دست اجرا قرار داده است ، از آن جمله طرح «قلک همیاری پدر مهربان» را می توان نام برد.
طرح مذکور با این هدف در دستور کار قرار گرفته است که:
اولا: افراد را به یکی از مهم ترین وظایف فراموش شده ی خود در قبال امام عصر علیه السلام توجه داده و زمینه ای فراهم آورد تا همگان بتوانند با مصرف پول و سرمایه های مادی در امور مربوط به آن بزرگوار تزکیه گردیده و پیوند معنوی خود را با ایشان مستحکم نمایند.
ثانیا: از اندوخته های موجود قلک ها با مدیریت صحیح تر و منسجم تری در پیاده کردن طرح ها و برنامه های مورد نظر استفاده شده تا ان شاء الله در حد توان توجه و تمسک به امام عصر(عج) در جامعه فرهنک سازی گردد.
در پایان از یاد نمی بریم کلام گهربار مولایمان حضرت حجة بن الحسن روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه فداه را که فرمودند:
«اما اموالکم، فلا نقبلها الا لتطهروا، فمن شاء فلیصل و من شاء فلیقطع، فما آتانی الله خیر مما آتاکم»
قبول اموالتان از جانب ما، صرفا برای پاک شدن شماست. پس هرکه می خواهد صله نماید و هرکه می خواهد قطع کند، چرا که آن چه از خداوند به من می رسد ، از آن چه به شما داده شده بهتر است.
(احتجاج طبرسی/ج2/ص281)
***
طرحهای متنوع صله امام عصر (عج) به ما امکان می هد تا ضمن اداء یک وظیفه واجب در عصر غیبت ، عملا زندگی سالم و توأم با معنویت را در سایه ی مولایمان تمرین نموده و از خاطر نبریم که سفره نشین و جیره خوار آن بزرگوار بوده و هستیم.
اللهم إنته بنیتی الی احسن النیات
پروردگارا نیت ما را در خدمتگزاری به مولایمان، نیکوترین نیات قرار ده.