سخنی با مخالفین
سخنی با مخالفین
گروهی از نویسندگانی که در مورد شیعه و تشیّع قلم زدهاند، چنین پنداشتهاند که تشیّع ایده و آرمان نوظهوری است که بر اثر عوامل و جریاناتی خاص، از پیکره واحد جامعه اسلامی جدا شده و در طول زمان گسترش یافته است. لذا در مورد سبب پیدایش این مکتب اختلاف کردهاند؛ عدّهای میگویند: این مکتب زاییده فکر عبداللَّه بن سبأ و تشکیلات سیاسی اوست.
عدّهای دیگر پیدایش آن را در زمان امام علیعلیه السلام و در جنگ صفّین یا جمل میدانند.
گروهی نیز این نگرش را متأثّر از افکار فارسیان قدیم دانستهاند که در پیکره جامعه اسلامی رسوخ کرده است.
آنچه اینان را به طرح این خیالات واداشته، آن است که گمان کردهاند اقلیّت شیعه مانند عضو زایدی است که از سازمان واحد بدن جدا شده و از اصل و ریشه خود بریده است. بنابراین باید در جستوجوی علل این جدایی بود. آنان میپندارند که اصل اوّلی در امّت اسلامی، غیر شیعی بودن است، لذا دنبال علت پدید آمدن تشیّع برآمدهاند. ولی این فرضیه صحیح نیست؛ زیرا:
اوّلاً: کثرت عددی را دلیل بر حقّانیّت، و قلّت عددی و ضعف عِدّه و عُدّه را دلیل بر عدم حقانیّت قرار دادن، درست نیست و مخالف موازین صحیح عقلی و نقلی است.
قرآن کریم در موارد زیادی رهروان حقّ را قلیل و پیروان باطل را کثیر شمرده است: «وَقَلِیلٌ مِنْ عِبادِیَ الشَّکُورُ»؛[۱] «و تعداد کمی از بندگان من شکر گزارند.» در جای دیگر میفرماید: «وَإِنَّ کَثِیراً مِنَ النّاسِ لَفاسِقُونَ»؛[۲] «همانا کثیری از مردم فاسقند.» هم چنین میفرماید: «وَأَکْثَرُهُمْ لِلْحَقِّ کارِهُونَ»؛[۳] «و بیشتر مردم نسبت به حق کراهت دارند.»
بنابراین قرآن مجید چنین معیاری را که اقلیت همیشه غیر اصیل است باطل میشمارد.
ثانیاً: اسلامِ بیتشیّع را بر اساس کثرت عددی، صفت اصلی اسلام قرار دادن و اسلام شیعی را بر اساس قلّت عددی، صفت عارضی اسلام قرار دادن نکتهای است که با تقسیمبندیِ معمول در عقاید اسلامی سازگاری ندارد.
علاوه بر این، پیدایش عقیده و آرمان تشیّع را نمیتوان با پیدایش اصطلاح شیعه و تشیّع هم زمان دانست؛ زیرا پیدایش محتوا و روح هر مکتب با پیدایش اسم و اصطلاح آن متفاوت است. بنابراین برای ورود به بحث شیعه و پیدایش منشأ آن، باید سراغ روح آن مذهب رفت، نه اسم و اصطلاح آن؛ حتّی اگر در روایات و کلمات صاحب شریعت چنین واژههایی نتوان یافت؛ اگرچه این گفته نیز از باب تسامح است؛ زیرا پیامبر اسلامصلی الله علیه وآله در روایات متعددی به شیعه بشارتهایی داده است که بدانها اشاره خواهیم کرد.
منابع
[۱] سوره سبا , آیه ۱۳
[۲]سوره مائده , آیه ۴۹
[۳] سوره مومنون , آیه ۷۰